Zes vragen voor Bernadette Murphy

Kun je je herinneren wanneer je verliefd werd op Van Gogh?
‘Ik ben nooit verliefd geworden op Van Gogh. Hij was zeker de eerste schilder die ik als kind leerde kennen. Maar je smaak verandert als je ouder wordt: waar je als puber van hiphop houdt, luister je later graag klassiek. Zo evolueerde mijn kunstsmaak en ging ik houden van meer obscure kunst.

Ik kreeg een connectie met Van Gogh omdat hij in de buurt van mij in Frankrijk woonde; en toen ik met volwassen ogen weer naar zijn schilderijen ging kijken verrasten ze me.’

Wat gebeurde er?
‘Ik weet het nog precies. Het was na een lange dag in Amsterdam; het was laat en ik was moe en ik haastte me het museum door. Alle schilderijen waren erg donker, en ook in Amsterdam waren de wolken dreigend. Op de muur zag ik toen een citaat van Van Gogh, waarop stond: ‘I feel a failure.’ Ik stond stil en voelde mezelf net als hij: een mislukking. Daarna sloeg ik de hoek om naar meer lichte schilderijen en was ik terug in de Provence. Ik had nooit eerder heimwee gehad, maar dat voelde ik toen wel bij het zien van die krachtige schilderijen. Ik begon te huilen.

Het mooie aan Van Gogh is dat hij een kunstenaar voor iedereen is, van alle standen. Zijn leed is herkenbaar en universeel. Ik heb veel empathie voor hem als persoon en zijn brieven zijn fantastisch. Maar juist dat ik geen fan van hem was bracht me ook broodnodige afstand tot mijn onderwerp.’

Wat dacht je te kunnen toevoegen aan alles wat er al geschreven is over Van Gogh?
‘De vreemde discrepanties in het verhaal over Van Gogh fascineerden me. Sommige details klopten gewoon niet. Vreemde dingen, geografische feiten. Als local uit de Provence begreep ik dat beter dan anderen. Bijvoorbeeld: waarom zou Van Gogh 17 kilometer van zijn bestemming uit een trein stappen? Hij deed dat, ontdekte ik, omdat hij daar geraakt werd door de schilderachtig paarse heuvels. Er zit een detective in mij, en ik was gegrepen door zulke details. Ook het verhaal van zijn instorting sprak me aan en ik moest het tot op de bodem onderzoeken.

Het is ook een beetje een boek geworden over hoe je dingen vindt in het leven. Eigenlijk zijn we daar allemaal mee bezig: dingen vinden. Ik hoop dat het boek mensen inspireert om ergens voor te gaan. Het is mij in relatief korte tijd gelukt om ver te komen.’

Wat lees je op dit moment? 
‘Als ik eerlijk ben… ligt er op mijn nachtkastje een puzzelboekje. Ik ga nooit slapen zonder een kruiswoordpuzzel te doen. Ik zei het al, ik hou van dingen uitpluizen.’

Welke schrijver, dood of levend, zou je graag nog eens ontmoeten?
‘Zonder enige twijfel is dat William Shakespeare. De mate waarin hij de mens kon doorzien is fantastisch en zijn werk heeft met de tijd niet aan kracht ingeboet. King Lear is mijn favoriete stuk van hem. Dit ‘zelfportret’ doet me denken aan de schilderijen van Rembrandt: het is eerlijk. Het gaat over ouder worden en verkeerde beslissingen maken onder invloed van iemand die je vleit. De taal is gestoord, bijna onleesbaar, maar zonder enige twijfel hou ik van Shakespeare.

Daarnaast werd ik weggeblazen door Jeffrey Eugenides met Middlesex, vanwege de krachtige stem die hij zijn personages meegeeft.’

Laatste vraag: kunnen we in de nabije toekomst een nieuw boek van je verwachten?
‘Misschien schrijf ik nog wel een boek over Van Gogh. Zo heb ik het idee om een boek te schrijven over de mensen die hij portretteerde. Maar het zou zomaar ook een kinderboek of young adult kunnen worden, of een boek over de maffia op Sicilië. Ik weet het niet!’